TẠI SAO CON NGƯỜI GANH GHÉT NHAU?
Ganh ghét, đố kỵ, tỵ nạnh, không bằng lòng hay không vừa ý với ai đó
là biểu hiện của tâm sân. So với tâm tham, thì tâm sân dễ phát hiện hơn. Cấp độ
cao hơn của sân có thể dẫn đến hận, hận mạnh khiến họ tự hủy hoại mình hoặc hủy
hoại người khác. Sân hận ví như lửa cháy, và ngọn lửa đó đang đốt và tàn phá nội
tâm của mỗi người, khiến họ bứt rứt, không an.
Sự đố kỵ, ganh ghét... trong cuộc sống thường bắt nguồn từ việc con
người bị dính mắc vào hình tướng, và không hiểu được bản chất của vô thường, khổ,
vô ngã. Một người chấp vào vẻ đẹp hình thể chắc chắn thấy đố kỵ với người có
ngoại hình đẹp. Một người chấp vào sang - hèn chắc chắn đố kỵ với người nhà cao
cửa rộng, đồng thời chê khinh kẻ nghèo khó. Như vậy, ngoại hình hay vật chất chỉ
là hình tướng. Mà hình tướng bao giờ cũng vô thường, tức đến rồi đi, sinh rồi
diệt. Vì không nhìn ra được vô thường, nên con người dễ trở thành "nô lệ"
của hình tướng.
Một người có thói ganh ghét đến từ việc không hiểu ra vô ngã. Chẳng hạn,
bố qua đời để lại di sản cho em nhiều hơn anh. Anh tức giận và nghĩ rằng lẽ ra
phần tài sản của người em phải thuộc về mình. Vì chấp vào ý nghĩ tài sản là CỦA
MÌNH, nên người anh thấy khổ. Nhưng trên đời chẳng có một điều gì là của mình.
Bạn có thấy bất cứ người nào ôm mộng sở hữu điều gì đó đều vỡ mộng không? Vì họ
sẽ bệnh, rồi sẽ chết, vật sẽ đến, rồi sẽ đi. Khi duyên đủ, hình tướng xuất hiện,
khi duyên tan, hình tướng tan rã. Con người không thể kiểm soát được duyên,
nhưng họ có thể đón nhận chúng. Chính cái tâm đón nhận khiến con người đó phóng
khoáng và bao la, vượt xa mọi sự sở hữu hình tướng chật hẹp.
Ai ai sinh tâm sở hữu, ắt sẽ phiền muộn. Bất cứ ai đấu tranh cho sự sở
hữu, đều phiền muộn. Như vậy, tâm sân cũng diễn ra khi con người mong cầu
mình có thể sở hữu được sắc đẹp như thế, nhà cửa như thế, con cái như thế, danh
tiếng như thế,... Cái này gọi là tâm phan duyên, tức níu kéo, chạy theo hình tướng.
Tâm sân cũng diễn ra khi con người sợ họ bị mất cái gì đó, bị lấy đi
cái gì đó, bị thua thiệt,... Chẳng hạn, vì sợ cô gái tài giỏi xinh đẹp này sẽ
"cướp" bồ mình, nên bạn ganh ghét với cô ta.
Có nhiều cách đối trị tâm sân (sự ganh ghét), chẳng hạn như nghĩ tốt
cho người mà mình đang ghét và tin rằng họ cũng có nỗi khổ riêng cần được thông
cảm, niệm Phật để bình tĩnh sáng suốt hơn, thực hành lối sống đơn giản, thiểu dục
tri túc,... Nhưng cách bền vững nhất vẫn là thấy ra được tâm sân, sự đến - đi,
sinh - diệt của nó, thì lúc ấy, chúng ta mới hoàn toàn miễn nhiễm với nó.
Trang Ps