LẤY TRÁI TIM LÀM TRỌNG

Mọi nền giáo dục chính thức trên thế giới ngày nay đều lấy cái đầu lý luận làm trọng, tất cả môn học từ toán, kinh tế, luật, vật lý, hóa học, đến triết học đều như thế. Đó là nền giáo dục duy lý bắt đầu với cuộc cách mạng dân quyền của Pháp năm 1787. Những gì liên hệ đến tâm linh hay đạo đức bị gạt ra ngoài nền giáo dục như là lạc hậu.

Ngày xưa chúng ta nói “Tiên học lễ, hậu học văn”. Ngày nay chẳng biết có câu nào vắn tắt mà diễn tả chính xác. Chẳng biết “Tiên học toán, hậu học tiền” có đúng không, các bạn? Thêm một chút cho thêm vần điệu: “Tiên học toán, hậu học tiền, hậu hậu học tiếng” – tiếng đây không phải tiếng Anh, tiếng Việt, mà là “có tiếng, danh tiếng, tiếng tăm.” Nghe thế nào?

Nói chung là trái tim bị loại bỏ ra khỏi nền giáo dục, như là ủy mị, đàn bà, xìu xìu ển ển.

Dù vậy, những trường phái tâm linh lớn của thế giới, xưa cũng như nay – Ấn giáo, Phật giáo, Thiên Chúa Giáo (gồm Do Thái giáo, Kitô giáo – Chính thống giáo, Công giáo, Tin lành – và Hồi giáo) đều lấy trái tim làm chính. Chẳng trường phái nào nói gì nhiều đến lý luận của cái đầu. Mọi trường phái đều nhấn mạnh đến trí tuệ (knowledge) và khôn ngoan (wisdom), nhưng đây là trí tuệ và khôn ngoan của trái tim, của từ bi và vô chấp, của yêu Chúa yêu người.

Tiên học lễ xưa kia cũng lấy trái tim là chính. Dù từ thời Tống mạt (thế kỷ 13) đến nay, chữ “lễ” chỉ có nghĩa là lễ phép, quy tắc giao tiếp có hệ cấp trên dưới trật tự, nhưng chữ lễ nguyên thủy trong nhân, lễ, nghĩa, trí, tín (ngũ thường) của Khổng tử hàm ý yêu người và kính trọng người, vì lễ đi theo sau nhân (đạo làm người, lòng yêu người).

Hậu quả của nền giáo dục thiếu đạo đức, thiếu trái tim, là tạo ra hằng loạt trí thức đầu óc cực kỳ hẹp hòi và giới hạn, ngay việc khoa học thì cũng chỉ biết đến chuyên môn hạn hẹp của mình, chẳng biết đến các môn khoa học khác, đừng nói là tâm linh hay đạo đức học. Và không hiểu biết trái tim mình và trái tim người thì lớ ngớ lẫn ngẩn, chẳng có một tầm nhìn sâu và rộng nào cả. Các bạn cứ nhìn các nước lớn làm đủ chuyện ngớ ngẩn chao đảo khắp thế giới – Mỹ: Afghanistan, Iraq, Lybia, Syria, ISIS… Nga: Ukraine, Crimea… Trung Quốc: Con voi khùng đạp đổ dọa nạt nọi nước trong vùng Ấn độ-châu Á-Thái bình dương - mà nước nào cũng có cả sư đoàn đại gia trí tuệ bằng cấp chất ngất trong đội ngũ lãnh đạo, thì các bạn thấy rõ bằng chứng sự đói kém trí trệ (knowledge) và khôn ngoan (wisdom) của thế giới.

Nói về cá nhân, không hiểu được trái tim mình thì mình lớ ngớ lẫn ngẩn, tham sân sin ngã mạn, xung động lên xuống như con yoyo cả ngày, cả đời. Nói về phương diện xã hội, thì trí thức không hiểu trái tim luôn là lãnh đạo của những tập thể, những quốc gia ngớ ngẩn chỉ biết tham sân si trong chính sách quốc nội và quốc tế. Thế giới có vấn đề cực lớn.

Cho nên các bạn, thuần hóa trái tim mình, hiểu biết trái tim mình, giữ trái tim mình tinh khiết và từ bi là tạo ra trí tuệ và khôn ngoan cho bạn và cho thế giới. Chẳng chỉ là chuyện riêng mình.

Và cầu nguyện. Rất khó cho bạn thuần dưỡng trái tim mà không cầu nguyện.

Chú các bạn luôn dùng trái tim và thông thái.

-ST-