VẤN ĐÁP PHẬT HỌC: TẠI SAO CHƯ TĂNG KHÔNG ĐƯỢC CÚNG NHỤC THÂN NHƯ LAI
- Thưa đại đức! Có phải trước khi nhập diệt, ở Kusinàrà, dưới hai cây
song thọ, Đức Thế Tôn có dạy ngài Ànanda rằng: "Các ngươi không nên mất
công tốn sức, phí thì giờ tìm kiếm lễ vật để cúng dường nhục thân của Như Lai;
cho chí xá-lợi của Như Lai sau này, các ngươi cũng không nên quan tâm quá đáng
vào việc lễ bái, cúng dường..." ?
- Đúng là Đức Thế Tôn có thuyết như thế, tâu đại vương!
- Rồi sau đó, Đức Tôn Sư lại thuyết rằng: "Này Ànanda! Nếu các
hàng cận sự nam nữ trong cõi người hoặc chư thiên trong các cõi trời, biết lễ
bái, cúng dường nhục thân Như Lai hay xá-lợi của Như Lai thì họ sẽ có được nhiều
phước báu, nhất là được thiện sanh vào các cõi trời an vui, hạnh phúc." Phải
thế không, đại đức?
- Thưa vâng! Đó chính là lời Đức Tôn Sư thuyết.
- Vậy thì hai Phật ngôn ấy có gì ngược nhau không? Một bên thì ngăn
không cho tìm kiếm lễ phẩm cúng dường, một đằng thì khuyến khích, sách tấn lễ
bái, cúng dường? Hay Đức Đại Giác huấn thị như vậy là có lý do khác?
- Tâu đại vương! Lý do ấy rất là chính đáng, hợp với giáo pháp, hợp với
chức năng, nhiệm vụ của mỗi nhóm thành viên đệ tử của Đức Tôn Sư!
- Xin đại đức bi mẫn giảng cho trẫm nghe.
- Thưa vâng, điều ấy giản dị, dễ hiểu thôi! Các hàng xuất gia tu tập
theo Giới, Định, và Tuệ. Tu tập theo Giới, Định, Tuệ là bổn phận, là chức năng,
là nhiệm vụ của người xuất gia. Vậy thì các hàng xuất gia phải sống đời giới hạnh
trang nghiêm, biết thu thúc lục căn, biết quán tưởng vật thực, biết tu Tứ niệm
xứ để thấy rõ vô thường, vô ngã của pháp, phải thành tựu tuệ vô lậu để giải
thoát khổ đau, phiền não. Việc làm ấy của bậc xuất gia là bổn phận thích đáng,
xứng với phẩm hạnh của mình. Ngoài ra, các công việc khác dẫu là trọng đại, tôn
quý... như việc cung kính, lễ bái, cúng dường nhục thân hoặc xá lợi của Đức Thế
Tôn - cũng không nên làm!
Còn các hàng cư sĩ tại gia, chư thiên và nhân loại, họ tu tập theo bố
thí, trì giới, tham thiền. Tu tập theo bố thí, trì giới, tham thiền là bổn phận,
là chức năng, là nhiệm vụ của hàng cư sĩ tại gia! Vậy thì các hàng tại gia muốn
tạo trữ phước báu, muốn tích lũy công đức, muốn hưởng quả hạnh phúc, an vui ở
cõi người và trời - họ phải tu tập, bố thí, cúng dường. Việc các hàng cư sĩ tại
gia lễ bái, cúng dường lễ phẩm, hương hoa đến nhục thân hoặc xá lợi của Đức Thế
Tôn là bổn phận thích đáng, xứng với chức năng của họ. Ai có công việc nấy, đừng
xen vào công việc của nhau - nói rõ là như thế, tâu đại vương!
- Trẫm không đồng ý với luận điểm của đại đức, mặc dầu mới nghe qua
thì rất hợp lí. Nếu các bậc xuất gia mà tu tập thêm bố thí, cúng dường, không tốt
hơn sao? Khi mà được phước báu hỗ trợ, có lẽ họ sẽ dễ dàng, thuận duyên hơn cho
việc tu tập của mình, phải thế chăng, đại đức?
- Bần tăng cũng vậy, luận điểm của đại vương nghe rất hữu lí nhưng bần
tăng vẫn thấy không thuận tai! Tại sao vậy? Ví như đại vương có một hoàng tử kế
vị, muốn cho hoàng tử ấy sau này trở thành một bậc minh quân trị vì thiên hạ,
oai danh bốn biển, vang lừng sử sách thì đại vương sẽ có một chương trình học tập
cho hoàng tử như thế nào?
- Thưa đại đức, thì cũng như chương trình học tập của trẫm thuở nhỏ vậy
thôi, nghĩa là phải trang bị cho hoàng tử những kiến thức hợp với chức năng,
nhiệm vụ của mình. Hoàng tử phải thành thục, thông thuộc binh pháp, binh thư,
võ nghệ; phải biết cưỡi voi, cưỡi xe, cưỡi ngựa, biết sử dụng mọi loại binh khí
để chiến đấu trên sa trường. Nói gọn, là hoàng tử phải có tài làm tướng. Ngoài
ra, hoàng tử phải học cách trị thiên hạ, đòi hỏi nhiều kiến thức uyên bác; ví dụ
triết học, toán học, thiên văn, địa lý, âm nhạc, y khoa, khảo cổ, lịch sửu, vật
lý, văn học, thi ca v.v... Ngay cả thần chú, chiêm tinh, tử vi, bói toán; một vị
hoàng tử cũng phải rành rẽ để sử dụng khi hữu sự, để khỏi bị các quan và dân
chúng lừa bịp!...
Đại đức Na-tiên mỉm cười hỏi tiếp:
- Thế các việc như làm ruộng, làm vườn, buôn bán, nghề mộc, nuôi tằm,
ươm tơ, chăn nuôi gia súc v.v..., vị hoàng tử không học sao?
- Không, hoàng tử sẽ không học, không đi sâu vào các nghề của dân
chúng. Hoàng tử chỉ nghiên cứu thoáng qua cho biết vậy thôi. Bởi, ai có việc nấy,
xen vào việc của nhau thì còn ra thể thống gì nữa? Hoàng tử mà đi học cày, còn
nông phu thì học cách trị nước, nghe lọt tai sao được, đại đức?
- Cảm ơn đại vương đã trả lời câu hỏi của chính đại vương! Thật là còn
"thể thống" gì nữa cho giáo pháp, khi mà bậc xuất gia thì đi làm cái
việc của người cư sĩ, còn người cư sĩ lại đi làm cái việc của bậc xuất gia!
Đức vua Mi-lan-đà cười ha hả:
- Hay lắm! Thật chẳng có câu nói nào xác đáng hơn!
- Còn nữa, đại vương! Ví như một con trai gia chủ bà-la-môn, muốn trở
thành một bà-la-môn hữu danh trong tương lai thì cần phải học những thứ gì cho
thật sự thích hợp và thật sự lợi ích?
- Thưa đại đức! Họ cần học nhiều thứ lắm, những điều hữu ích và kể cả
những điều dường như vô ích... Họ phải thông thuộc Tam-phệ-đà, biết phúng tụng,
lễ nghi, đàn tế. Biết xem tướng, biết hướng ngồi ăn cơm và hướng đại tiểu tiện.
Biết xem hướng nhà, xem hướng đất. Biết rành về các loại gỗ. Biết từ nguyên, cú
pháp, văn phạm. Biết tiếng kêu của thú. Biết ngọn ngành, chi tiết của sáu nghề
chính trong xã hội. Biết hướng mặt trời, mặt trăng chỗ nào là tốt xấu. Biết rõ
lúc nào là nhật thực, nguyệt thực. Biết sao nào sanh ra chư thiên, sanh ra chiến
tranh. Biết lúc nào sao chổi rơi. Biết tia lửa từ hư không rơi xuống rồi lại
bay lên khỏi mặt đất sẽ báo điềm xấu gì. Biết xem khi nào trái đất xảy ra tai
biến. Biết rõ mặt trời đỏ là hướng này hạnh phúc, hướng kia bất hạnh, tai họa.
Biết rõ tất cả những bộ sách đời (thế học). Biết rõ phép bói "mitta
cakkam"! Biết đoán chiêm bao, biết rõ tướng bí ẩn. Biết đoán mộng cát,
hung. Biết đoán những hiện tượng tốt xấu xảy ra chung quanh. Biết xem và trị bệnh
mắt. Nghe tiếng chim biết chuyện lành, dữ v.v...
Thưa đại đức! Những con trai gia chủ bà-la-môn hữu danh phải siêng
năng học tập, nghiên cứu rành rẽ rất nhiều môn học, như thế mới xứng đáng ở
trong tập cấp ấy.
- Vâng, còn người dân dã hạ tầng thì không thể học tập như vậy, phải
không đại vương?
- Đúng thế, các tập cấp dưới chỉ thích hợp với các nghề bán buôn, làm
ruộng, lập vườn, chăn nuôi trâu bò và các công nghệ khác.
- Cũng vậy, phận sự của các vị sa môn là thọ trì những điều học, phải
tinh cần, chuyên tâm tu niệm, hành minh sát tuệ để giác ngộ, giải thoát. Còn phận
sự của các hàng cư sĩ là lễ bái, bố thí, cúng dường... Vì lẽ ấy, Đức Thế Tôn
ngăn cấm các vị xuất gia làm công việc của hàng tại gia... Các bậc xuất gia phải
thực hành bổn phận mình, tức là tiến tu, chỉ tịnh, quán minh thì tốt hơn; nếu
không muốn nói đấy là cách cúng dường quý báu, cao thượng hơn hết thảy: cúng dường
tinh thần hay là cúng dường Pháp Bảo! Còn việc cúng dường vật chất hãy để dành
cho các hàng tại gia. Có như vậy, Tăng Bảo mới duy trì Giáo Pháp lâu dài trên
thế gian; và cư sĩ nam nữ lại hộ trì, hộ độ Tăng Bảo... thì đấy là lợi ích thù
thắng mà Đức Tôn Sư muốn giáo giới, tâu đại vương!
- Trẫm rất hoan hỷ những lời giải đáp ấy, thưa đại đức!
-ST-
