TINH HOA GIÁO DỤC 20 (PHẦN 4)
KHƠI GỢI KHẢ NĂNG QUAN SÁT LÀ
CHÌA KHOÁ DẪN ĐẾN TRÍ TUỆ ĐỈNH CAO
III. TỪ 11 ĐẾN 14 TUỔI, ĐẠT ĐƯỢC
KHẢ NĂNG QUAN SÁT MỘT CÁCH CÓ Ý THỨC
Cho trẻ xem một đoạn phim ngắn và hỏi lại những thông tin có trong
phim. Đoạn phim đó có bao nhiêu người? Cuộc nói chuyện có vui vẻ hay là họ tỏ
ra căng thẳng? Người đàn ông hay phụ nữ nói nhiều hơn? Khi đã được bạn tác động
một thời gian, đứa trẻ đã tiến bộ thì có thể hỏi kỹ hơn như: “Sau khi ông ta
nói như vậy thì ai là người phản đối, ai là người ủng hộ ông ta? Cô ấy đứng bên
cạnh có quan hệ gì với anh kia? Cô ấy mang cái túi xách màu gì, nó có hoa văn
trang trí gì không?”
Giúp đứa trẻ nhận biết trạng thái tình cảm và tư tưởng của người khác.
Muốn làm được điều này các em cần hiểu rõ được các loại cảm xúc đặc trưng của
mình trước. Khi đã hiểu được cảm xúc của mình, mới có thể hiểu được cảm xúc của
người khác. Đến khi đó bố mẹ hướng dẫn cho các em quan sát biểu cảm, nhận biết
được các cảm xúc cơ bản của mọi người qua khuôn mặt như buồn, vui, hờn, giận, hạnh
phúc, sợ hãi, khinh thường, hoảng hốt. Sau đó gợi ý cho các em cách xử lý cảm
xúc: “Nếu con quan sát thấy bạn đang buồn con nên làm thế nào. Lúc này nên nói
chuyện gì là hợp lý?”
Khi vào trong quán cà phê, hãy bảo đứa trẻ quan sát người nhân viên.
Sau đó có thể hỏi trẻ người lúc nãy là nam hay nữ, tóc dài hay ngắn, có cười với
chúng ta không. Sau một thời gian trẻ đã có thể quan sát tốt hơn, bạn có thể hỏi
thêm những câu khó: “Người đó thuận tay nào, có mang theo điện thoại không? Họ
có cảm thấy yêu thích công việc của mình không và vì sao con lại cho rằng như vậy?”
Việc giúp trẻ tham gia vào hệ thống giao thông phức tạp không những
giúp trẻ nâng cao khả năng tập trung, mà còn giúp trẻ tăng cường khả năng quan
sát và phản ứng nhanh nhẹn hơn. Không những thế điều này còn có thể giúp trẻ hiểu
về nhân quả, bằng những phân tích dựa trên khả năng quan sát: “Đường có nhiều
xe thế này, nếu con không quan sát mà tự ý băng ngang thì chuyện gì sẽ xảy
ra?”, hoặc “Con thấy không, từ khoảng bảy đến chín giờ sáng phương tiện lưu
thông trên đường rất đông. Vì sao lại như vậy và nếu ra đường vào lúc này thì gặp
phải vấn đề gì?”
Trần Huy Toàn
