MỘT DÂN TỘC KHÔNG ĐỌC SÁCH LÀ MỘT DÂN TỘC KHÔNG CÓ HY VỌNG
(Trích Bức thư của một kỹ sư người Ấn Độ)
"Trên
chuyến bay đến Thượng Hải, vào giờ ngủ, khoang máy bay đã tắt đèn, tôi phát hiện
những người còn thức chơi IPad hầu hết là người châu Á, hơn nữa họ đều đang
chơi game hoặc xem phim. Thật ra ngay từ khi ở sân bay quốc tế Frankfurt, tôi
thấy phần lớn hành khách người Đức đang yên tĩnh đọc sách hay làm việc, còn đa
số khách châu Á đi lại mua sắm hoặc cười nói so sánh giá cả.
Nhiều
người châu Á hiện nay dường như không thể kiên nhẫn ngồi yên đọc sách. Có lần
tôi và một người bạn Pháp cùng đợi xe ở trạm tàu hỏa, người bạn này hỏi tôi: “Tại
sao người châu Á đều gọi điện thoại hoặc lướt internet chứ không ai đọc sách thế
nhỉ?”. Tôi nhìn quanh, quả thật là như vậy. Mọi người đang nói chuyện điện thoại,
cúi đầu đọc tin nhắn, lướt mạng xã hội hoặc chơi game. Họ bận nói chuyện ồn ào
hoặc tự tỏ ra bận rộn, điều duy nhất không có là cảm giác thư thái tĩnh lặng. Họ
luôn nôn nóng và dễ cáu bẳn, dễ phàn nàn, khó chịu....
Theo truyền thông, trung bình mỗi
người Trung Quốc chỉ đọc 0,7 quyển sách/năm, Việt Nam 0.8 quyển, Ấn Độ 1.2 quyển,
Hàn Quốc là 7 quyển. Chỉ có Nhật Bản là có thể sánh với các nước phương Tây với
40 quyển/năm, riêng người Nga là 55 quyển. Năm 2015, 44,6% người Đức đọc ít nhất
một cuốn sách mỗi tuần. Con số tương tự ở các nước Bắc Âu.
Nguyên
nhân không thích đọc sách, thống kê cho thấy có 3 phương diện chính.
- Một là trình độ văn hoá (không
phải học vấn) của người dân thấp. Tò mò chuyện người khác nhiều nên luôn cập nhật
mạng xã hội và nhu cầu giao tiếp lớn, họ luôn nói nhiều khi gặp nhau, và chat cả
ngày không chán.
- Hai là từ nhỏ không được dưỡng
thành thói quen tốt trong việc đọc sách. Do gia đình cha mẹ không đọc sách (trừ
người không biết chữ và lao động chân tay quá cực khổ). Nên nhớ, tính cách một
đứa trẻ hình thành chủ yếu từ gia đình.
- Ba là “giáo dục kiểu thi cử”,
khiến cho trẻ nhỏ không có thời gian và tinh lực để đọc các loại sách bên
ngoài. Hình thành thói quen học xong có bằng cấp thì ngưng đọc. Đọc nếu có, chỉ
để đi thi.
Trên thế giới có hai quốc gia
thích đọc sách nhất là Israel và Hungary. Ở Israel, trung bình mỗi năm người
dân đọc 64 quyển. Ngay từ khi trẻ nhỏ bắt đầu biết nhận thức, hầu như mỗi bà mẹ
đều nghiêm túc dạy bảo con: “Sách là nơi cất giữ trí tuệ, còn quý hơn tiền bạc,
châu báu, và trí tuệ là thứ mà không ai có thể cướp đi được. Làm gì thì làm,
con phải đọc sách mới đi ngủ".
Người Do Thái là dân tộc duy nhất
trên thế giới không có người mù chữ, ngay cả người ăn xin cũng luôn có quyển
sách bên cạnh. Trong mắt họ, đọc sách báo là một phẩm chất tốt để đánh giá con
người.
Trong ngày Sabbath (ngày lễ nghỉ
ngơi), tất cả người Do Thái đều dừng các hoạt động. Các cửa hàng, quán ăn, những
khu vui chơi đều phải đóng cửa, các phương tiện giao thông cũng ngừng hoạt động,
ngay cả các công ty hàng không đều ngừng bay, người dân chỉ có thể ở nhà nghỉ
ngơi hoặc cầu nguyện. Nhưng có một ngoại lệ, tất cả nhà sách trên toàn quốc vẫn
được mở cửa. Trong ngày này, mọi người đến đây đều yên lặng đọc sách.
Hungary có gần 20.000 thư viện,
bình quân 500 người lại có một thư viện, đi thư viện cũng bằng đi cà phê hay
siêu thị. Hungary cũng là quốc gia có số người đọc sách nhiều nhất thế giới,
hàng năm có đến hơn 5 triệu người thường xuyên đọc sách, vượt quá 1/4 dân số nước
này.
Tri thức là sức mạnh, tri thức
chính là tài sản. Một đất nước hay một cá nhân coi trọng việc đọc sách và tích
lũy tri thức từ sách đương nhiên sẽ được hậu đãi. Bất luận họ làm ngành nghề
gì, người đọc sách nhiều đều có một cách tư duy rất khác và dù không có thành tựu
rực rỡ thì họ vẫn một đẳng cấp rất riêng. Có nhiều dân tộc rất giàu nhưng không
văn minh. Tương tự nhiều cá nhân rất nhiều tiền nhưng không thể sang được. Chỉ
vì họ thiếu chiều sâu của tri thức.
Dân số Isael thưa thớt, nhưng
nhân tài vô số. Lịch sử xây dựng đất nước tuy ngắn, nhưng đã có 8 người đoạt giải
Nobel. Thiên nhiên Isael khắc nghiệt, phần lớn đất đai là sa mạc, nhưng họ lại
có thể biến đất nước mình thành một ốc đảo xanh tươi, lương thực sản xuất không
chỉ đủ cung cấp trong nước, mà còn xuất khẩu một lượng lớn. Xã hội Israel trật
tự quy củ và người Israel được tôn trọng trên khắp thế giới.
Các
giải thưởng Nobel mà Hungary nhận được thuộc về nhiều lĩnh vực như: vật lý, hóa
học, y học, kinh tế, văn học, hòa bình, v.v….Nếu so với dân số, Hungary là “quốc
gia của giải thưởng Nobel”. Phát minh của họ rất nhiều, có thể nói là không sao
đếm xuể, từ những vật phẩm nhỏ bé, cho đến những sản phẩm công nghệ cao. Một quốc
gia nhỏ bé vì yêu sách mà có được trí tuệ và sức mạnh, hơn hết là sự văn minh
vượt bậc. Hungagry là quốc gia Đông Âu vô cùng sạch sẽ, xinh đẹp và đời sống mười
mấy triệu dân Hung không khác gì các nước Bắc Âu.
Một vị học giả lớn từng nói: “Lịch
sử phát triển tư tưởng của một người chính là lịch sử đọc sách của người đó. Một
xã hội sẽ phát triển hay tụt hậu, là dựa vào quốc gia có ai đang đọc sách, đọc
những sách gì. Sách không chỉ ảnh hưởng đến một cá nhân, nó còn ảnh hưởng đến
toàn xã hội. Hãy nhớ: Một dân tộc không đọc sách là một dân tộc không có hy vọng.
Và một đứa trẻ, một người trẻ
cũng vậy".
Theo Đàm Đức Vũ
